Η κοινή δήλωση Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α' και Πάπα Λέοντα ΙΧ | La declaración conjunta del Patriarca Ecuménico Bartolomé I y el Papa León IX | A declaração conjunta do Patriarca Ecuménico Bartolomeu I e do Papa Leão IX

GR>>> ESP >>> PT >>> ENG 

ΚΟΙΝΗ ΔΙΑΚΥΡΗΞΗ 

ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΣΘΕ τῷ Κυρίῳ, ὅτι χρηστός, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ· (Ψαλμ. ρε',1)

    Κατά την παραμονή της εορτής του Αγίου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου Αποστόλου, αδελφού του Αποστόλου Πέτρου και προστάτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ημείς, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, αναπέμπουμε ολοκάρδιες ευχαριστίες στο Θεό, τον ελεήμονα Πατέρα μας, για τη δωρεά της αδελφικής αυτής συνάντησης. Ακολουθώντας το παράδειγμα των μακαριστών προκατόχων μας, και υπακούοντας στο θέλημα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, συνεχίζουμε να βαδίζουμε με στέρεη αποφασιστικότητα επί της οδού του διαλόγου, ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ (Ἐφεσ. 4,15), προς την ελπιζόμενη αποκατάσταση πλήρους Κοινωνίας μεταξύ των αδελφών Εκκλησιών μας. Έχοντες επίγνωση του γεγονότος ότι η ενότητα των Χριστιανών δεν είναι απλώς αποτέλεσμα ανθρωπίνων προσπαθειών, αλλά ένα δώρο το οποίο έρχεται άνωθεν, προσκαλούμε όλα τα μέλη των Εκκλησιών μας ─κληρικούς, μοναχούς, ανθρώπους αφιερωμένους στον Θεό, και τους πιστούς λαϊκούς─ να επιζητήσουν ειλικρινώς την εκπλήρωση της προσευχής την οποίαν απηύθυνε ο Ιησούς Χριστός προς τον Πατέρα: «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, […] ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ […]» (Ιω. 17,21).

    Ο εορτασμός μνήμης της 1700ής επετείου της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας, τελούμενος κατά την προτεραία της συνάντησής μας, ήταν μία εξαίρετη στιγμή Χάριτος. Η Σύνοδος της Νικαίας, η οποία συνήλθε το έτος 325 μ.Χ., ήταν μία εκδήλωση της Θείας Πρόνοιας υπέρ της ενότητος. Ο σκοπός του εορτασμού μνήμης αυτού του γεγονότος, ωστόσο, δεν είναι απλώς η υπόμνηση της ιστορικής σπουδαιότητος της Συνόδου, αλλά η συνέχιση της παρακίνησης προς εμάς να είμεθα διαρκώς ανοικτοί στο ίδιο Άγιο Πνεύμα το οποίο ωμίλησε μέσω της Νικαίας, καθώς παλεύουμε με τις πολυάριθμες προκλήσεις της εποχής μας. Είμεθα βαθιά ευγνώμονες σε όλους τους ηγέτες και τους εκπροσώπους άλλων Εκκλησιών και εκκλησιαστικών κοινοτήτων οι οποίοι ήσαν πρόθυμοι να μετάσχουν αυτής της εκδήλωσης. Πέραν της αναγνώρισης των κωλυμάτων τα οποία εμποδίζουν την αποκατάσταση πλήρους Κοινωνίας μεταξύ όλων των Χριστιανών ─κωλυμάτων τα οποία επιζητούμε να αντιμετωπίσουμε δια της οδού του θεολογικού διαλόγου─ πρέπει επίσης να αναγνωρίζουμε ότι αυτό το οποίο μας συνδέει είναι η πίστη η οποία εκφράσθηκε στο Δόγμα της Νικαίας. Είναι η σωτήρια πίστη στο πρόσωπο του Υιού του Θεού, Θεού αληθινού εκ Θεού αληθινού, ὁμοουσίου τῷ Πατρί, ο οποίος δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐνηνθρώπισε και ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, ἐσταυρώθη, ἀπέθανε καὶ ἐτάφη, ἀνέστη τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, ἀνῆλθε εἰς τοὺς οὐρανούς, καὶ πάλιν θα έλθει κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς. Μέσῳ της έλευσης του Υιού του Θεού, μυούμεθα στο μυστήριο της Αγίας Τριάδος ─Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος─ και καλούμεθα να γίνουμε, μέσα στο και μέσα από το πρόσωπο του Χριστού, τέκνα του Πατρός και συγκληρονόμοι, μαζί με τον Χριστό, δια της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Προικισμένοι με αυτή την κοινή Ομολογία, είμεθα ικανοί να αντιμετωπίσουμε τις κοινές μας προκλήσεις, φέροντες τη μαρτυρία της πίστεως που εκφράσθηκε στη Νίκαια με αμοιβαίο σεβασμό, και να εργασθούμε από κοινού προς συγκεκριμένες λύσεις, με γνήσια ελπίδα.

    Είμεθα πεπεισμένοι ότι ο εορτασμός μνήμης αυτής της σημαίνουσας επετείου μπορεί να εμπνεύσει νέα και θαρραλέα βήματα επί της οδού προς την ενότητα. Μεταξύ των αποφάσεών της η Α΄ Σύνοδος της Νικαίας παρέσχε επίσης τα κριτήρια για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα, κοινής για όλους τους Χριστιανούς. Είμεθα ευγνώμονες στη Θεία Πρόνοια που, φέτος, ολόκληρος ο χριστιανικός κόσμος εώρτασε το Πάσχα την ίδια ημέρα. Είναι κοινή μας επιθυμία να συνεχισθεί η διαδικασία διερεύνησης μιας πιθανής λύσης για από κοινού τέλεση της Εορτής των Εορτών κάθε έτος. Ελπίζουμε και προσευχόμεθα όλοι οι Χριστιανοί, «ἐν πάσῃ σοφίᾳ καὶ συνέσει πνευματικῇ» (Κολ. 1,9), να δεσμευθούν στη διαδικασία επίτευξης κοινού εορτασμού της λαμπρής Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

    Κατά το έτος αυτό τελούμε επίσης τη μνήμη της 60ής επετείου της ιστορικής Κοινής Διακήρυξης των μακαριστών προκατόχων μας, Πάπα Παύλου ς΄ και Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα, η οποία εξάλειψε την ανταλλαγή αναθεμάτων του 1054. Ευχαριστούμε τον Θεό που εκείνη η προφητική χειρονομία οδήγησε τις Εκκλησίες μας να επιδιώξουν, «σε πνεύμα εμπιστοσύνης, εκτίμησης και αμοιβαίας ευσπλαχνίας, τον διάλογο, ο οποίος, με τη βοήθεια του Θεού, θα οδηγήσει στη συνύπαρξη και πάλι, επ’ ωφελείᾳ του μείζονος αγαθού για τις ψυχές και με την έλευση της Βασιλείας του Θεού, εντός εκείνης της πλήρους κοινωνίας πίστεως, αδελφικής συμφωνίας και μυστηριακού βίου που υπήρχαν μεταξύ αυτών κατά την πρώτη χιλιετία της ζωής της Εκκλησίας» (Κοινή Διακήρυξη Πάπα Παύλου ς΄ και Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα, 7 Δεκεμβρίου 1965). Ταυτοχρόνως, προτρέπουμε εκείνους οι οποίοι ακόμη διστάζουν μπροστά σε οποιανδήποτε μορφή διαλόγου, να ακούσουν προσεκτικά τί τὸ Πνεῦμα λέγει ταῖς Ἐκκλησίαις (πρβλ. Αποκ. 2,29), το Οποίο, στις τρέχουσες περιστάσεις της Ιστορίας, μας παρακινεί να προσφέρουμε στον κόσμο ανανεωμένη μαρτυρία ειρήνης, συνδιαλλαγής και ενότητος.

    Πεπεισμένοι για τη σπουδαιότητα του διαλόγου, εκφράζουμε τη συνεχιζόμενη υποστήριξή μας προς το έργο της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία, κατά την παρούσα φάση, εξετάζει ζητήματα τα οποία έχουν ιστορικά θεωρηθεί διχαστικά.

    Μαζί με τον αναντικατάστατο ρόλο τον οποίο διαδραματίζει ο θεολογικός διάλογος στη διαδικασία επαναπροσέγγισης μεταξύ των Εκκλησιών μας, εξαίρουμε επίσης τα άλλα αναγκαία στοιχεία αυτής της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των αδελφικών επαφών, προσευχητικού και κοινού έργου σε όλους εκείνους τους τομείς όπου η συνεργασία είναι ήδη εφικτή. Με έμφαση παροτρύνουμε όλους τους πιστούς των Εκκλησιών μας, και ειδικά τους κληρικούς και τους θεολόγους, να αγκαλιάσουν με ευφρόσυνη διάθεση τους καρπούς τους οποίους έχουμε επιτύχει μέχρι τώρα, και να εργασθούν για τη συνεχή αύξηση αυτών των καρπών.

    Ο στόχος της ενότητος των Χριστιανών περιλαμβάνει τον σκοπό της συνεισφοράς, κατά τρόπο θεμελιώδη και ζωογονητικό, στην ειρήνη μεταξύ όλων των λαών. Μαζί υψώνουμε ένθερμα τη φωνή μας επικαλούμενοι το δώρο της ειρήνης από τον Θεό προς τον κόσμο μας.

Είναι τραγικό ότι, σε πολλές περιοχές του κόσμου μας, οι συγκρούσεις και η βία εξακολουθούν να καταστρέφουν τόσο πολλές ζωές.

    Απευθύνουμε έκκληση σε εκείνους που φέρουν την αστική και την πολιτική ευθύνη να πράξουν καθετί δυνατό ώστε να διασφαλισθεί ότι θα παύσει αμέσως η τραγωδία των πολέμων, και ζητούμε από όλους τους ανθρώπους καλής θελήσεως να υποστηρίξουν την παράκλησή μας.

    Απορρίπτουμε ιδίως οποιανδήποτε χρήση της θρησκείας και του ονόματος του Θεού προς δικαιολόγηση της βίας. Πιστεύουμε ότι ο αυθεντικός διαθρησκειακός διάλογος, μακράν του να αποτελεί αιτία συγκρητισμού και σύγχυσης, είναι ουσιώδης για τη συνύπαρξη λαών με διαφορετικές παραδόσεις και πολιτισμούς. Έχοντας κατά νου την 60ή επέτειο της Διακήρυξης Nostra Aetate, παροτρύνουμε όλους τους άνδρες και τις γυναίκες καλής θελήσεως να εργασθούν από κοινού προς οικοδόμηση ενός δικαιότερου και πιο υποστηρικτικού κόσμου και να μεριμνήσουν για την κτίση, την οποία μας εμπιστεύθηκε ο Θεός. Μόνο κατ’ αυτό τον τρόπο μπορεί η ανθρώπινη οικογένεια να υπερβεί την αδιαφορία, την επιθυμία για κυριαρχία, την απληστία της κερδοσκοπίας και την ξενοφοβία.

    Επικαλούμεθα επί εκάστου μέλους της ανθρωπίνης οικογενείας πάσαν χάριν και ευλογίαν, «ἵνα παρακληθῶσιν αἱ καρδίαι αὐτῶν, συμβιβασθέντων ἐν ἀγάπῃ καὶ εἰς πάντα πλοῦτον τῆς πληροφορίας τῆς συνέσεως, εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ», ο Οποίος είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός (Κολ. 2,2).

Εκ Φαναρίου, 29η Νοεμβρίου 2025

DECLARACIÓN CONJUNTA

«¡Den gracias al Señor, porque es bueno, porque es eterno su amor!» (Sal 107,1).

En la víspera de la fiesta de san Andrés, el primero que fue llamado a ser apóstol, hermano del apóstol Pedro y patrono del Patriarcado Ecuménico, nosotros, el Papa León XIV y el Patriarca ecuménico Bartolomé, damos de corazón gracias a Dios, nuestro Padre misericordioso, por el don de este encuentro fraternal. Siguiendo el ejemplo de nuestros venerables predecesores y atendiendo a la voluntad de nuestro Señor Jesucristo, continuamos caminando con firme determinación por la vía del diálogo, en el amor y en la verdad (cf. Ef 4,15), hacia la anhelada restauración de la plena comunión entre nuestras Iglesias hermanas. Conscientes de que la unidad de los cristianos no es simplemente resultado del esfuerzo humano, sino un don que viene de lo alto, invitamos a todos los miembros de nuestras Iglesias —clérigos, monjes, personas consagradas y fieles laicos— a buscar sinceramente el cumplimiento de la oración que Jesucristo dirigió al Padre: «Que todos sean uno: como tú, Padre, estás en mí y yo en ti [...], para que el mundo crea» (Jn 17,21).

          La conmemoración del 1700 aniversario del primer Concilio ecuménico de Nicea, celebrada en la víspera de nuestro encuentro, fue un momento extraordinario de gracia. El Concilio de Nicea, celebrado en el año 325 d. C., fue un acontecimiento providencial de unidad. Sin embargo, el propósito de conmemorar este acontecimiento no es simplemente recordar la importancia histórica del Concilio, sino impulsarnos a estar continuamente abiertos al mismo Espíritu Santo que habló a través de Nicea, mientras afrontamos los numerosos desafíos de nuestro tiempo.

Estamos profundamente agradecidos con todos los líderes y delegados de otras Iglesias y comunidades eclesiales que quisieron participar en este evento. Además de reconocer los obstáculos que impiden la restauración de la plena comunión entre todos los cristianos —obstáculos que tratamos de abordar mediante el camino del diálogo teológico—, debemos reconocer también que lo que nos une es la fe expresada en el Credo de Nicea. Esta es la fe salvadora en la persona del Hijo de Dios, Dios verdadero de Dios verdadero, homooúsios con el Padre, que por nosotros y por nuestra salvación se encarnó y habitó entre nosotros, fue crucificado, murió y fue sepultado, resucitó al tercer día, subió a los cielos y ha de volver para juzgar a vivos y muertos. A través de la venida del Hijo de Dios, somos introducidos en el misterio de la Santísima Trinidad —Padre, Hijo y Espíritu Santo— y estamos invitados a llegar a ser, en y a través de la persona de Cristo, hijos del Padre y coherederos con Cristo por la gracia del Espíritu Santo. Dotados de esta confesión común, podemos afrontar nuestros desafíos compartidos al dar testimonio de la fe expresada en Nicea con respeto mutuo, y trabajar juntos hacia soluciones concretas con esperanza genuina. Estamos convencidos de que la conmemoración de este importante aniversario puede inspirar nuevos y valientes pasos en el camino hacia la unidad. Entre sus decisiones, el primer Concilio de Nicea también estableció los criterios para determinar la fecha de la Pascua, común para todos los cristianos. Estamos agradecidos con la Divina Providencia porque este año todo el mundo cristiano celebró la Pascua el mismo día. Es nuestro deseo común continuar el proceso para buscar una posible solución que permita celebrar juntos la Fiesta de las Fiestas cada año. Esperamos y oramos para que todos los cristianos, «con toda sabiduría e inteligencia espiritual» (Col 1,9), se comprometan en el proceso de llegar a una celebración común de la gloriosa resurrección de nuestro Señor Jesucristo.

Este año conmemoramos también el 60 aniversario de la histórica Declaración conjunta de nuestros venerables predecesores, el Papa Pablo VI y el Patriarca ecuménico Atenágoras, que puso fin al intercambio de excomuniones de 1054. Damos gracias a Dios porque este gesto profético impulsó a nuestras Iglesias a proseguir «con espíritu de confianza, de estima y de caridad mutuas, el diálogo que nos lleve con la ayuda de Dios a vivir de nuevo, para el mayor bien de las almas y el advenimiento del reino de Dios, en la plena comunión de fe, de concordia fraterna y de vida sacramental, como existió entre ellas durante el primer milenario de la vida de la Iglesia» (Declaración conjunta del Papa Pablo VI y el Patriarca ecuménico Atenágoras, 7 diciembre 1965). Al mismo tiempo, exhortamos a quienes aún dudan de cualquier forma de diálogo a que escuchen lo que el Espíritu dice a las Iglesias (cf. Ap 2,29), que en las circunstancias actuales de la historia nos insta a presentar al mundo un testimonio renovado de paz, reconciliación y unidad.

Convencidos de la importancia del diálogo, expresamos nuestro continuo apoyo a la labor de la Comisión Mixta Internacional para el Diálogo Teológico entre la Iglesia Católica Romana y la Iglesia Ortodoxa, que en su fase actual está examinando cuestiones que históricamente se han considerado divisivas. Junto con el papel insustituible que desempeña el diálogo teológico en el proceso de acercamiento entre nuestras Iglesias, también valoramos los demás elementos necesarios de este proceso, incluidos los contactos fraternos, la oración y el trabajo conjunto en todos aquellos ámbitos donde la cooperación ya es posible. Exhortamos firmemente a todos los fieles de nuestras Iglesias, y especialmente al clero y a los teólogos, a que abracen con alegría los frutos alcanzados hasta ahora y a que trabajen para que sigan aumentando.

La meta de la unidad cristiana incluye el objetivo de contribuir de manera fundamental y vivificante a la paz entre todos los pueblos. Juntos elevamos fervientemente nuestras voces para invocar el don de la paz de Dios sobre nuestro mundo. Trágicamente, en muchas regiones de nuestro planeta, los conflictos y la violencia continúan destruyendo la vida de tantas personas. Hacemos un llamamiento a quienes tienen responsabilidades civiles y políticas para que hagan todo lo posible a fin de garantizar que la tragedia de la guerra cese inmediatamente, y pedimos a todas las personas de buena voluntad que apoyen nuestra súplica.

En particular, rechazamos cualquier uso de la religión y del nombre de Dios para justificar la violencia. Creemos que el auténtico diálogo interreligioso, lejos de ser causa de sincretismo y confusión, es esencial para la coexistencia de pueblos de distintas tradiciones y culturas. Conscientes del 60 aniversario de la Declaración Nostra aetate, exhortamos a todos los hombres y mujeres de buena voluntad a trabajar juntos para construir un mundo más justo y solidario, y a cuidar la creación que Dios nos ha confiado. Sólo así la familia humana podrá superar la indiferencia, el afán de dominación, la codicia de lucro y la xenofobia.

 Aunque estamos profundamente alarmados por la situación internacional actual, no perdemos la esperanza. Dios no abandonará a la humanidad. El Padre envió a su Hijo unigénito para salvarnos, y el Hijo de Dios, nuestro Señor Jesucristo, derramó sobre nosotros el Espíritu Santo para hacernos partícipes de su vida divina, preservando y protegiendo la sacralidad de la persona humana. Por el Espíritu Santo sabemos y experimentamos que Dios está con nosotros. Por esta razón, en nuestra oración confiamos a Dios a todo ser humano, especialmente a quienes están necesitados, a los que sufren hambre, soledad o enfermedad. Invocamos sobre cada miembro de la familia humana toda gracia y bendición para que sus corazones «se sientan animados y que, unidos estrechamente en el amor, adquieran la plenitud de la inteligencia en toda su riqueza. Así conocerán el misterio de Dios», que es nuestro Señor Jesucristo (Col 2, 2).

 Desde el Fanar, 29 de noviembre de 2025 

DECLARAÇÃO CONJUNTA

«Dai graças ao Senhor, porque Ele é bom, porque o seu amor é eterno.» Sl 106, 1

Na véspera da festa de Santo André, o primeiro Apóstolo a ser chamado, irmão do Apóstolo Pedro e padroeiro do Patriarcado Ecuménico, nós, o Papa Leão XIV e o Patriarca Ecuménico Bartolomeu, agradecemos sinceramente a Deus, nosso Pai misericordioso, pela dádiva deste encontro fraterno. Seguindo o exemplo dos nossos veneráveis predecessores e obedecendo à vontade de nosso Senhor Jesus Cristo, continuamos a caminhar com firme determinação na via do diálogo, no amor e na verdade (cf. Ef 4, 15), rumo à tão esperada restauração da plena comunhão entre as nossas Igrejas irmãs. Conscientes de que a unidade cristã não é simplesmente o resultado de esforços humanos, mas um dom que vem do alto, convidamos todos os membros das nossas Igrejas – clero, monges, pessoas consagradas e fiéis leigos – a procurarem intensamente a realização da oração que Jesus Cristo dirigiu ao Pai: «para que todos sejam um só, como Tu, Pai, estás em mim e Eu em ti […] e o mundo creia que Tu me enviaste» (Jo 17, 21).

A comemoração do 1.700º aniversário do Primeiro Concílio Ecuménico de Niceia, celebrada na véspera do nosso encontro, foi um momento extraordinário de graça. O Concílio de Niceia, realizado em 325, foi um evento providencial de unidade. No entanto, o propósito de comemorar este evento não é apenas recordar a importância histórica do Concílio, mas estimular-nos a estar continuamente abertos ao mesmo Espírito Santo que falou através de Niceia, enquanto enfrentamos os muitos desafios do nosso tempo. Estamos profundamente gratos a todos os líderes e delegados de outras Igrejas e comunidades eclesiais que se dispuseram a participar neste evento. Além de reconhecermos os obstáculos que impedem a restauração da plena comunhão entre todos os cristãos – obstáculos que procuramos enfrentar através do caminho do diálogo teológico –, devemos também reconhecer que o que nos une é a fé expressa no Credo de Niceia. Esta é a fé salvadora na pessoa do Filho de Deus, Deus verdadeiro de Deus verdadeiro, homoousios com o Pai, que por nós e pela nossa salvação se encarnou e habitou entre nós, foi crucificado, morreu e foi sepultado, ressuscitou ao terceiro dia, subiu ao céu e de novo há de vir para julgar os vivos e os mortos. Através da vinda do Filho de Deus, somos iniciados no mistério da Santíssima Trindade – Pai, Filho e Espírito Santo – e somos convidados a tornar-nos, em e através da pessoa de Cristo, filhos do Pai e coerdeiros com Cristo pela graça do Espírito Santo. Dotados desta confissão comum, podemos enfrentar juntos os desafios partilhados no testemunho da fé professada em Niceia, com respeito mútuo, e trabalhar em conjunto em vista de soluções concretas, com esperança genuína.

Estamos convencidos de que a comemoração deste importante aniversário pode inspirar novos e corajosos passos no caminho rumo à unidade. Entre as suas decisões, o Primeiro Concílio de Niceia também estabeleceu os critérios para determinar a data da Páscoa, comum a todos os cristãos. Somos gratos à divina providência por este ano, em que todo o mundo cristão celebrou a Páscoa no mesmo dia. É nosso desejo comum continuar o processo de explorar uma possível solução para celebrarmos juntos a Festa das Festas todos os anos. Esperamos e oramos para que todos os cristãos, «com toda a sabedoria e inteligência espiritual» (Cl 1, 9), comprometam-se com o processo de chegar a uma celebração comum da gloriosa ressurreição de nosso Senhor Jesus Cristo.

Este ano, comemoramos também o 60º aniversário da histórica Declaração Conjunta dos nossos veneráveis predecessores, o Papa Paulo VI e o Patriarca Ecuménico Atenágoras, que pôs fim à troca das excomunhões de 1054. Damos graças a Deus porque aquele gesto profético fez com que as nossas Igrejas buscassem «num espírito de confiança, estima e caridade mútua o diálogo que, com a ajuda de Deus, conduzirá a uma nova convivência, para o bem maior das almas e a vinda do reino de Deus, naquela plena comunhão de fé, concórdia fraterna e vida sacramental que existiu entre elas durante os primeiros mil anos da vida da Igreja» (Declaração Conjunta do Papa Paulo VI e do Patriarca Ecuménico Atenágoras, 7 de dezembro de 1965). Ao mesmo tempo, exortamos aqueles que ainda hesitam, perante qualquer forma de diálogo, a ouvirem o que o Espírito diz às Igrejas (cf. Ap 2, 29) urgindo-nos, nas circunstâncias atuais da história, a apresentar ao mundo um testemunho renovado de paz, reconciliação e unidade.

Convencidos da importância do diálogo, expressamos o nosso apoio contínuo ao trabalho da Comissão Mista Internacional para o Diálogo Teológico entre a Igreja Católica Romana e a Igreja Ortodoxa, que na sua fase atual está a examinar questões que historicamente têm sido consideradas causas de divisão. Paralelamente ao papel insubstituível que o diálogo teológico desempenha no processo de aproximação entre as nossas Igrejas, reconhecemos também os outros elementos necessários a este processo, incluindo os encontros fraternos, a oração e o trabalho partilhado em todas as áreas onde a cooperação já é possível. Exortamos veementemente todos os fiéis das nossas Igrejas, e especialmente o clero e os teólogos, a acolherem com alegria os frutos alcançados até agora e a trabalharem para o seu contínuo crescimento.

A meta da unidade cristã inclui o objetivo de contribuir de maneira fundamental e vivificante para a paz entre todos os povos. Juntos, levantamos fervorosamente as nossas vozes para invocar o dom da paz de Deus sobre o nosso mundo. Tragicamente, em muitas regiões do nosso planeta, conflitos e violência continuam a destruir as vidas de tantas pessoas. Apelamos àqueles que têm responsabilidades civis e políticas para que façam tudo o que for possível para garantir que a tragédia da guerra cesse imediatamente, e pedimos a todas as pessoas de boa vontade que apoiem o nosso apelo.

Em particular, rejeitamos qualquer uso da religião e do nome de Deus para justificar a violência. Acreditamos que o diálogo inter-religioso autêntico, longe de ser causa de sincretismo e confusão, é essencial para a coexistência de povos de diferentes tradições e culturas. Tendo em mente o 60º aniversário da declaração Nostra Aetate, exortamos todos os homens e mulheres de boa vontade a trabalharem juntos para construir um mundo mais justo e solidário e a cuidarem da criação, que nos foi confiada por Deus. Só assim a família humana poderá superar a indiferença, o desejo de domínio, a ganância pelo lucro e a xenofobia.

Embora estejamos profundamente alarmados com a atual situação internacional, não perdemos a esperança. Deus não abandonará a humanidade. O Pai enviou o seu Filho Unigénito para nos salvar, e o Filho de Deus, nosso Senhor Jesus Cristo, concedeu-nos o Espírito Santo, para nos tornar participantes da sua vida divina, preservando e protegendo a sacralidade da pessoa humana. Pelo Espírito Santo, sabemos e experimentamos que Deus está conosco. Por isso, em nossa oração, confiamos a Deus todos os seres humanos, de modo particular aqueles que padecem necessidade, os que passam fome, solidão ou doença. Invocamos sobre cada membro da família humana todas as graças e bênçãos «para que tenham ânimo nos seus corações, vivendo bem unidos no amor, e assim atinjam toda a riqueza, que é a plena compreensão, o conhecimento do mistério de Deus» (Cl 2, 2): nosso Senhor Jesus Cristo.

 Fanar, 29 de novembro de 2025

                                                                               JOINT DECLARATION

“O give thanks to the Lord, for he is good, for his steadfast love endures for ever” 
Psalm 106 (105): 1

On the eve of the feast of Saint Andrew the First-called Apostle, brother of the Apostle Peter and patron of the Ecumenical Patriarchate, we, Pope Leo XIV and Ecumenical Patriarch Bartholomew, give heartfelt thanks to God, our merciful Father, for the gift of this fraternal meeting. Following the example of our venerable predecessors, and heeding the will of our Lord Jesus Christ, we continue to walk with firm determination on the path of dialogue, in love and truth (cf. Eph 4:15), towards the hoped-for restoration of full communion between our sister Churches. Aware that Christian unity is not merely the result of human efforts, but a gift that comes from on high, we invite all the members of our Churches – clergy, monastics, consecrated persons, and the lay faithful – earnestly to seek the fulfilment of the prayer that Jesus Christ addressed to the Father: “that they may all be one, even as you, Father, are in me, and I in you... so that the world may believe” (Jn 17:21).

The commemoration of the 1700th anniversary of the First Ecumenical Council of Nicaea, celebrated on the eve of our meeting, was an extraordinary moment of grace. The Council of Nicaea held in 325 AD was a providential event of unity. The purpose for commemorating this event, however, is not simply to call to mind the historical importance of the Council, but to spur us on to be continuously open to the same Holy Spirit who spoke through Nicaea, as we wrestle with the many challenges of our time. We are deeply grateful to all the leaders and delegates of other Churches and ecclesial communities who were willing to participate in this event. In addition to acknowledging the obstacles that prevent the restoration of full communion among all Christians – obstacles which we seek to address through the path of theological dialogue – we must also recognize that what binds us together is the faith expressed in the creed of Nicaea. This is the saving faith in the person of the Son of God, true God from true God, homoousios with the Father, who for us and our salvation was incarnate and dwelt among us, was crucified, died and was buried, arose on the third day, ascended into heaven, and will come again to judge the living and the dead. Through the coming of the Son of God, we are initiated into the mystery of the Holy Trinity – Father, Son, and Holy Spirit – and are invited to become, in and through the person of Christ, children of the Father and co-heirs with Christ by the grace of the Holy Spirit. Endowed with this common confession, we can face our shared challenges in bearing witness to the faith expressed at Nicaea with mutual respect, and work together towards concrete solutions with genuine hope.

We are convinced that the commemoration of this significant anniversary can inspire new and courageous steps on the path towards unity. Among its decisions, the First Council of Nicaea also provided the criteria for determining the date of Easter, common for all Christians. We are grateful to divine providence that this year the whole Christian world celebrated Easter on the same day. It is our shared desire to continue the process of exploring a possible solution for celebrating together the Feast of Feasts every year. We hope and pray that all Christians will, “in all wisdom and spiritual understanding” (Col 1:9), commit themselves to the process of arriving at a common celebration of the glorious resurrection of our Lord Jesus Christ.

This year we also commemorate the 60th anniversary of the historic Joint Declaration of our venerable predecessors, Pope Paul VI and Ecumenical Patriarch Athenagoras, which extinguished the exchange of excommunications of 1054. We give thanks to God that this prophetic gesture prompted our Churches to pursue “in a spirit of trust, esteem and mutual charity the dialogue which, with God’s help, will lead to living together again, for the greater good of souls and the coming of the kingdom of God, in that full communion of faith, fraternal accord and sacramental life which existed among them during the first thousand years of the life of the Church” (Joint Declaration of Pope Paul VI and Ecumenical Patriarch Athenagoras, 7 December 1965). At the same time, we exhort those who are still hesitant to any form of dialogue, to listen to what the Spirit says to the Churches (cf. Rev 2:29), who in the current circumstances of history urges us to present to the world a renewed witness of peace, reconciliation and unity.

Convinced of the importance of dialogue, we express our continued support for the work of the Joint International Commission for the Theological Dialogue between the Roman Catholic Church and the Orthodox Church, which in its current phase is examining issues that have historically been considered divisive. Together with the irreplaceable role that theological dialogue plays in the process of rapprochement between our Churches, we also commend the other necessary elements of this process, including fraternal contacts, prayer, and joint work in all those areas where cooperation is already possible. We strongly urge all the faithful of our Churches, and especially the clergy and theologians, to embrace joyously the fruits that have been achieved thus far, and to labor for their continued increase.

The goal of Christian unity includes the objective of contributing in a fundamental and life-giving manner to peace among all peoples. Together we fervently raise our voices in invoking God’s gift of peace upon our world. Tragically, in many regions of our world, conflict and violence continue to destroy the lives of so many. We appeal to those who have civil and political responsibilities to do everything possible to ensure that the tragedy of war ceases immediately, and we ask all people of good will to support our entreaty.

In particular, we reject any use of religion and the name of God to justify violence. We believe that authentic interreligious dialogue, far from being a cause of syncretism and confusion, is essential for the coexistence of peoples of different traditions and cultures. Mindful of the 60th anniversary of the declaration Nostra Aetate, we exhort all men and women of good will to work together to build a more just and supportive world, and to care for creation, which is entrusted to us by God. Only in this way can the human family overcome indifference, desire for domination, greed for profit and xenophobia.

While we are deeply alarmed by the current international situation, we do not lose hope. God will not abandon humanity. The Father sent his Only-Begotten Son to save us, and the Son of God, our Lord Jesus Christ, bestowed upon us the Holy Spirit, to make us sharers in his divine life, preserving and protecting the sacredness of the human person. By the Holy Spirit we know and experience that God is with us. For this reason, in our prayer we entrust to God every human being, especially those in need, those who experience hunger, loneliness or illness. We invoke upon each member of the human family every grace and blessing so that “their hearts may be encouraged, as they are knit together in love, to have all the riches of assured understanding and the knowledge of God’s mystery,” who is our Lord Jesus Christ (Col 2:2).

From the Phanar, 29 November 2025

Πανήγυρη Καθεδρικού, πρόγραμμα ακολουθιών | Fiesta de Catedral, programa de ceremonias

 

Ποιμαντική παρουσία Σεβασμιωτάτου Ιούνιος-Οκτώβριος 2025 | Pastoral Activities of His Eminence June–October 2025 | Presencia pastoral de Su Eminencia Junio–Octubre de 2025

 

following in english
siguiente en español

Ποιμαντική παρουσία Σεβασμιωτάτου
Ιούνιος-Οκτώβριος 2025

Την 23^η Ιουνίου, ο Σεβασμιώτατος παρέστη προσευχητικώς στους γάμους του ζεύγους Στεργίου Σχοινά και Clara Gebriela Hervas Lezcano στον Καθεδρικό Ναό της Σεβίλλης όπου και είχε αδελφική συνάντηση με τον Don Enrique Figaredo Alvarogonzalez, Ρ/Κ ιεραπόστολο επίσκοπο στην ΝΑ Ασία, εκ μητρός θείου του κου Σχοινά.

Ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας την 15^η Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τέλεσε κατά την τάξη την Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό της Μαδρίτης.

Ακολούθως, ο Σεβασμιώτατος μετέβη για πρώτη φορά στο ακρότατο όριο της Μητρόπολής μας, την νήσο Terceira του συμπλέγματος των Αζορών στην μέση του Ατλαντικού ωκεανού με αφορμή την παρουσία ομάδος Ελλήνων χορευτών από την Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του φεστιβάλ Folk Azores η οποία και με αφορμή την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ζήτησε να εκκλησιαστεί.
Ο Σεβασμιώτατος κατόπιν συνεννοήσεως με τον Εξ. Ρ/Κ επίσκοπο της Angra, Dom Armando Esteves Domingues, την 18^η Αυγούστου τέλεσε την Θεία Λειτουργία, στον παραχωρηθέντα για τον σκοπό, ναό της Θεοτόκου (Igreja de Misericórdia) μέσα σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα.
Κατά αυτόν το τρόπο εδόθη η λιτή και αρχοντική μαρτυρία της Ορθοδόξου παρουσίας στην περιοχή μέσω της Θείας Λειτουργίας.  

Στις 07 Σεπτεμβρίου τέλεσε την Θεία Λειτουργία στην πόλη της Καρθαγένης στην εκεί ορθόδοξο ουκρανική ενορία του Γενεσίου της Θεοτόκου και την επομένη 08 Σεπτεμβρίου επισκέφτηκε εθιμοτυπικά στην Μούρθια τον Εξ. Ρ/Κ επίσκοπο της Καρθαγένης don José Manuel Lorca Planes.

Ο Σεβασμιώτατος είχε την τιμή να είναι μέλος της Πατριαρχικής Συνοδείας κατά την διάρκεια της ιστορικής επίσημης επίσκεψης της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου στο κράτος της Λετονίας (11-13/09)

Επιστρέψας στην έδρα Του, μετέβη στην Βαρκελώνη όπου την 14^η Σεπτεμβρίου τέλεσε στην εκεί ενορία του Αγίου Νεκταρίου την Θεία Λειτουργία επί τη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, όπως και την επομένη 15^η μνήμη του Αγίου Βησσαρίωνος αρχιεπισκόπου Λαρίσης, ημέρα που άγει τα ονομαστήριά Του. 

Την 3^η Οκτωβρίου ο Ποιμενάρχης μας, παρέστη προσευχητικώς στην επιμνημόσυνο τελετή που έλαβε χώρα στην Κρύπτη του Καθεδρικού Ναού Santa Maria de la Real de Almudena της Μαδρίτης με αφορμή τον αιφνίδιο θάνατο του Ρ/Κ βοηθού επισκόπου της αρχιεπισκοπής Μαδρίτης José Antonio Álvarez Sánchez.  

Την 12^η Οκτωβρίου, ημέρα της Εθνικής Εορτής της Ισπανίας, μετέβη στα Βασιλικά Ανάκτορα, όπου προσκεκλημένος των ΑΑΜΜ των βασιλέων παρέστη στην επίσημη δεξίωση, ενώ παράλληλα είχε εποικοδομητικές συναντήσεις με τις αρχές και φορείς της χώρας για θέματα αφορόντα την Ορθόδοξο παρουσία την Ισπανία. 

Την 15^η, προσκεκλημένος του καθ. Χ. Παπούλια, έδωσε διάλεξη στους μεταπτυχιακούς φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής του ιστορικού πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης με θέμα τον Ησυχασμό και την Νηπτική θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας. Μετά την διάλεξη ακολούθησε εποικοδομητικός διάλογος με τους φοιτητές και τους διδάσκοντες.

Την επομένη, 16^η στο πλαίσιο της καλλιέργειας του διαχριστιανικού διαλόγου, με πρόσκληση του Δ/ντου του ιδιαιτέρου γραφείου του Αρχιεπισκόπου Μαδρίτης, είχε συνάντηση με τους ιεροσπουδαστές του Ρ/Κ Σεμιναρίου της αρχιεπισκοπής Μαδρίτης όπου μίλησε για την Θεολογία των Πατέρων της Ανατολής και την Ορθόδοξη μαρτυρία στην Ιβηρική ενώ στην συνέχεια ακολούθησε διάλογος και γεύμα στους χώρους του Σεμιναρίου. 

Στις 18, τέλεσε την βάπτιση της μικρής Χριστίνας, θυγατρός του ζεύγους των Ελλήνων επιστημόνων Ιωάννου Μυσερλή και Χαρίκλειας Καζίλα, μονίμων κατοίκων Γρανάδας, στον ιστορικό και εμβληματικό ναό του Αγίου Νικολάου, κατόπιν αδελφικής αδείας του τοπικού ΡΚαθολικού επισκόπου. 

Την 19^η Οκτωβρίου, ο Σεβασμιώτατος τέλεσε την Θεία Λειτουργία στην Ορθόδοξο ενορία του Αλικάντε. Στο πλαίσιο της εκεί ποιμαντικής Του παρουσίας, παρέστη και ομίλησε κατάλληλα στην εκδήλωση για την 20ετή παρουσία της Ελληνικής κοινότητας στην πόλη.

Την 23^η παρέστη προσευχητικώς στην τελεσθείσα επικήδειο Θεία Λειτουργία του Ρ/Κ βοηθού επισκόπου της Αρχιεπισκοπής Μαδρίτης José Antonio Álvarez Sánchez που έλαβε χώρα στον Ρ/Κ Καθεδρικό Ναό της Μαδρίτης.

Την 26^η Οκτωβρίου. Μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου, τέλεσε την Θεία Λειτουργία στον πανηγυρίζοντα Ιερό Καθεδρικό Ναό της Μαδρίτης και στην συνέχεια χοροστάτησε στην Δοξολογία για την Εθνική Εορτή της Ελλάδος παρουσία των Διπλωματικών και Στρατιωτικών αρχών Ελλάδος και Κύπρου. Ακολούθως μετέβη στην Πρεσβεία της Ελλάδος όπου και παρακολούθησε την επετειακή εκδήλωση που διοργανώθηκε από το ελληνικό σχολείο της Μαδρίτης (ΤΕΓ) και καμάρωσε με τους γονείς την παρουσία και την φρεσκάδα των μικρών Ελλήνων μαθητών.

 

 

Pastoral Activities of His Eminence
June–October 2025

On June 23, His Eminence attended in prayer the wedding of Stergios Schoinas and Clara Gebriela Hervas Lezcano at the Cathedral of Seville, where he also had a fraternal meeting with Don Enrique Figaredo Alvarogonzalez, Roman Catholic missionary bishop in Southeast Asia and maternal uncle of Mr. Schoinas.

On August 15, the Feast of the Dormition of the Theotokos, His Eminence celebrated the Divine Liturgy according to the order of the Church at the Cathedral of Madrid.

Subsequently, His Eminence traveled for the first time to the farthest boundary of our Metropolis, the island of Terceira in the Azores archipelago in the middle of the Atlantic Ocean, on the occasion of a visit by a group of Greek dancers from Thessaloniki participating in the Folk Azores Festival. Taking advantage of the Feast of the Dormition, the group requested to attend an Orthodox service.

Following coordination with the local Roman Catholic Bishop of Angra, Dom Armando Esteves Domingues, on August 18 His Eminence celebrated the Divine Liturgy in the Church of the Theotokos (Igreja de Misericórdia), which had been made available for this purpose, in a deeply moving and spiritual atmosphere.
In this way, a humble yet dignified witness of Orthodox presence in the region was offered through the Divine Liturgy.

On September 7, His Eminence celebrated the Divine Liturgy in the city of Cartagena at the local Orthodox Ukrainian parish of the Nativity of the Theotokos, and on the following day, September 8, he paid a courtesy visit in Murcia to the local Roman Catholic Bishop of Cartagena, Don José Manuel Lorca Planes.

His Eminence had the honor of being a member of the Patriarchal Entourage during the historic official visit of His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew to the Republic of Latvia (September 11–13).

Upon returning to his See, he traveled to Barcelona, where on September 14 he celebrated the Divine Liturgy at the Parish of Saint Nektarios for the Feast of the Exaltation of the Holy Cross, as well as on the following day, September 15, the Feast of Saint Bessarion, Archbishop of Larissa, the day on which His Eminence celebrates his name day.

On October 3, our Shepherd prayerfully attended the memorial service held in the Crypt of the Cathedral of Santa María la Real de la Almudena in Madrid on the occasion of the sudden passing of the Roman Catholic Auxiliary Bishop of the Archdiocese of Madrid, José Antonio Álvarez Sánchez.

On October 12, Spain’s National Day, His Eminence attended the official reception at the Royal Palace, as a guest of Their Majesties the King and Queen, and also held constructive meetings with national authorities and representatives regarding matters related to the Orthodox presence in Spain.

On October 15, at the invitation of Professor Η. Papoulias, His Eminence delivered a lecture to the postgraduate students of the Faculty of Philosophy at the historic Complutense University of Madrid on the topic of Hesychasm and the Neptic Theology of the Church Fathers. Following the lecture, there was a fruitful discussion with the students and faculty members.

The following day, October 16, in the context of promoting inter-Christian dialogue, and at the invitation of the Director of the Private Office of the Archbishop of Madrid, His Eminence met with the seminarians of the Roman Catholic Seminary of the Archdiocese of Madrid, where he spoke on the Theology of the Eastern Fathers and the Orthodox witness in the Iberian Peninsula, followed by a discussion and a shared meal at the seminary.

On October 18, His Eminence celebrated the Baptism of little Christina, daughter of the Greek scientists Ioannis Myserlis and Charikleia Kazila, permanent residents of Granada, at the historic and emblematic Church of Saint Nicholas, with the fraternal permission of the local Roman Catholic Bishop.

On October 19, His Eminence celebrated the Divine Liturgy at the Orthodox parish of Alicante. As part of his pastoral visit there, he attended and delivered an appropriate address at the celebration marking the 20th anniversary of the Greek community’s presence in the city.

On October 23, he prayerfully attended the funeral Divine Liturgy for the Roman Catholic Auxiliary Bishop of Madrid, José Antonio Álvarez Sánchez, which took place at the Cathedral of Madrid.

On October 26, the Feast of Saint Demetrios the Myrrh-streamer, His Eminence celebrated the Divine Liturgy at the Cathedral of Madrid, and afterward presided over the Doxology for the National Day of Greece, attended by the diplomatic and military authorities of Greece and Cyprus.
Following this, he went to the Embassy of Greece, where he attended the commemorative event organized by the Greek School of Madrid (G.L.D.), rejoicing together with the parents at the performance and freshness of the young Greek students.

 

Presencia pastoral de Su Eminencia
Junio–Octubre de 2025

El 23 de junio, Su Eminencia asistió en oración a la boda de Stergios Schoinas y Clara Gebriela Hervas Lezcano en la Catedral de Sevilla, donde también mantuvo un encuentro fraternal con Don Enrique Figaredo Alvarogonzalez, obispo misionero católico romano en el sudeste asiático y tío materno del señor Schoinas.

El 15 de agosto, con motivo de la Festividad de la Dormición de la Santísima Virgen María, Su Eminencia celebró la Divina Liturgia según el orden de la Iglesia en la Catedral de Madrid.

Posteriormente, Su Eminencia viajó por primera vez al límite más occidental de nuestra Metrópolis, la isla Terceira en el archipiélago de las Azores, en medio del océano Atlántico, con motivo de la participación de un grupo de bailarines griegos de Tesalónica en el festival Folk Azores. Con ocasión de la fiesta de la Dormición, el grupo solicitó asistir a la celebración de la Divina Liturgia.

Tras la coordinación con el obispo católico romano de Angra, Dom Armando Esteves Domingues, Su Eminencia celebró la Divina Liturgia el 18 de agosto en la Iglesia de la Misericordia (Igreja de Misericórdia), que fue cedida para tal fin, en un ambiente profundamente emotivo.
De esta manera se ofreció un testimonio sobrio y digno de la presencia ortodoxa en la región a través de la celebración de la Divina Liturgia.

El 7 de septiembre, Su Eminencia celebró la Divina Liturgia en la ciudad de Cartagena, en la parroquia ortodoxa ucraniana de la Natividad de la Virgen María, y al día siguiente, el 8 de septiembre, realizó una visita de cortesía en Murcia al obispo católico romano de Cartagena, Don José Manuel Lorca Planes.

Su Eminencia tuvo el honor de formar parte de la comitiva patriarcal durante la histórica visita oficial de Su Santidad el Patriarca Ecuménico Bartolomé al Estado de Letonia (del 11 al 13 de septiembre).

Tras regresar a su sede, se desplazó a Barcelona, donde el 14 de septiembre celebró la Divina Liturgia en la parroquia de San Nectario con motivo de la Fiesta de la Exaltación de la Santa Cruz, así como al día siguiente, 15 de septiembre, en la conmemoración de San Bessarión, arzobispo de Larisa, día en que Su Eminencia celebra su onomástica.

El 3 de octubre, nuestro Pastor asistió en oración a la ceremonia memorial celebrada en la Cripta de la Catedral de Santa María la Real de la Almudena de Madrid con motivo del fallecimiento repentino del obispo auxiliar católico romano de la archidiócesis de Madrid, José Antonio Álvarez Sánchez.

El 12 de octubre, Fiesta Nacional de España, Su Eminencia asistió a la recepción oficial en el Palacio Real, invitado por Sus Majestades los Reyes, y mantuvo encuentros fructíferos con las autoridades y representantes del país sobre cuestiones relativas a la presencia ortodoxa en España.

El 15 de octubre, invitado por el profesor Η. Papoulias, Su Eminencia impartió una conferencia a los estudiantes de posgrado de la Facultad de Filosofía de la histórica Universidad Complutense de Madrid sobre el tema “El hesicasmo y la teología neptica de los Padres de la Iglesia”. Tras la conferencia, se desarrolló un diálogo constructivo con los estudiantes y docentes.

Al día siguiente, el 16 de octubre, en el marco del fomento del diálogo intercristiano, y por invitación del director de la secretatia del arzobispo de Madrid, Su Eminencia se reunió con los seminaristas del Seminario Católico Romano de la archidiócesis de Madrid, donde habló sobre la teología de los Padres Orientales y el testimonio ortodoxo en la Península Ibérica, seguido de un diálogo y un almuerzo en las instalaciones del seminario.

El 18 de octubre, Su Eminencia celebró el bautismo de la pequeña Cristina, hija de los científicos griegos Ioannis Myserlis y Charikleia Kazila, residentes en Granada, en la histórica y emblemática iglesia de San Nicolás, con la fraternal autorización del obispo católico local.

El 19 de octubre, Su Eminencia celebró la Divina Liturgia en la parroquia ortodoxa de Alicante. En el marco de su visita pastoral, asistió y pronunció unas palabras en la celebración del 20º aniversario de la presencia de la comunidad griega en la ciudad.

El 23 de octubre, asistió en oración a la Divina Liturgia fúnebre por el católico romano obispo auxiliar de Madrid, José Antonio Álvarez Sánchez, que tuvo lugar en la Catedral de Madrid.

El 26 de octubre, fiesta de San Demetrio el Miroblita, Su Eminencia celebró la Divina Liturgia en la Catedral de Madrid y posteriormente presidió el Doxologia con motivo de la Fiesta Nacional de Grecia, en presencia de las autoridades diplomáticas y militares de Grecia y Chipre.
Seguidamente, se dirigió a la Embajada de Grecia, donde asistió al acto conmemorativo organizado por la Escuela Griega de Madrid (D.L.G.), compartiendo la alegría de los padres ante la actuación y vitalidad de los jóvenes estudiantes griegos.